پوست وسيع ترين عضو زنده بدن و يكي از پركارترين اعضاي بدن ميباشد كه از سه لايه اپيدرم، درم و هيپودرم تشكيل شده است. اپيدرم مسئول زيبايي و شادابي ظاهري پوست است و اولين سد دفاعي در مقابل حمله مواد اكسيد كننده در بدن به شمار ميرود. اين بخش از پوست حاوي مقدار زيادي آب است. با افزايش سن، ظرفيت نگهداري آب در پوست كاهش مييابد در نتيجه پوست به سمت خشك و چروك شدن تمايل پيدا ميكند. درم به كمك شبكه محكمي از كلاژن و رشتههاي پروتئيني الاستين، سبب استحكام بافت پوست ميشود و پوست را در مقابل آسيبهاي مكانيكي محافظت ميكند. هيپودرم آخرين لايه پوست است كه آن را به بافتهاي ماهيچهاي متصل ميكند و خاصيت ارتجاعي زيادي دارد.
آسيب پوستي: برخي تغييرات پوستي شامل نازك شدن، چروكيدگي و كاهش خاصيت ارتجاعي پوست هستند كه از جمله عوامل مؤثر در ايجاد اين تـغييرات ناخوشايند افـزايش سن، كاهـش سطح استروژن در اثر يائـسگي، عادات غـذايي نامـناسب، اسـترس و مصـرف دخـانيات ميباشند.
آسيب مو: ريزش، خشكي، چربي و شكننده بودن مو از جمله شايعترين مشكلات مو در مردان و زنان است. ناراحتيهاي عصبي، نگراني، دلواپسي، اندوه، كمخوابي، بدخوابي و برخي بيماريها (كمبود آهن) سلامت مو را به خطر مياندازند.
آسيب ناخن: ناهموار شدن، برآمدگي و ورقه ورقه شدن سطح ناخنها، از جمله مشكلات شايع ناخن هستند كه ظاهري ناخوشايند به آن ميدهند و سبب كاهش شفافيت ظاهري ميشوند.
سويا و سلامت پوست، مو و ناخن
بر اساس تحقيقات اخير، پروتئين سويا در كاهش بسياري از تغييرات ظاهري پوست نقش دارد. اين تغييرات در اثر افزايش سن، تابش آفتاب و آكنه به وجود ميآيند. متخصصان پوست، جهت درمان ضايعات پوستي از روشهايي استفاده ميكنند كه معمولا گران هستند و سبب آزردگي و سوزش پوست ميشوند. بنابراين كشف اخير ميتواند يكي از راهكارهاي آسان جهت درمان کمکي برخي ضايعات باشد. همچنين مشخص شده است كه مصرف شير سويا و ساير فرآوردههاي آن ميتوانند باعث كاهش ريزش مو و تغيير الگوي طاسي شوند. زيرا تركيبي در سويا وجود دارد كه از تبديل هورمون تستوسترون به ديهيدروتستوسترون (DHT) به عنوان عامل اصلي ريزش مو جلوگيري ميكند. مصرف سويا و فرآوردههاي آن همچنين ميتواند سبب بهبود شكل ظاهري ناخن هاي ورقه ورقه شده بعد از 6 ماه شود.
راهكارهاي تغذيهاي
o مصرف 8-6 ليوان مايع در روز (شامل آبميوههاي طبيعي، شير سويا) خشكي پوست و تيرگي دور چشم در اثر کاهش آب بدن را بهبود ميبخشد.
o مقدار كافي و مناسب مواد غذايي حاوي پروتئين مانند سويا و فرآوردههاي آن، مرغ بدون پوست، بوقلمون، ماهي، غلات و حبوبات را در برنامه غذايي خود وارد كنيد.
o مصرف ميوهها و سبزيهاي تازه به عنوان مواد غذايي حاوي ويتامين اي، ويتامين ث و آنتياکسيدانها را افزايش دهيد.
o غلات كامل و سبوسدار را در برنامه غذايي خود بگنجانيد.
o مغزها و دانهها (مغز فندق، كنجد، تخم آفتابگردان و كدو) به دليل داشتن اسيدهاي چرب ضروري براي سلامت پوست و مو مفيد هستند. اين گروه از مواد غذايي را در حد اعتدال مصرف كنيد.
o مصرف غذاهاي گوشتي فرآوري شده مانند غذاهاي آماده، سوسيس و كالباس را كاهش دهيد.
o از مصرف كربوهيدراتهاي تصفيه شده مانند شيرينيها و ساير منابع حاوي شكر تا حد امكان خودداري كنيد.
o چربيهاي اشباع شده مانند گوشت قرمز و فرآوردههاي لبني پرچربي را كمتر مصرف كنيد.
o از مصرف بيش از حد نوشيدنيهاي كافئيندار يا چاي و نوشيدنيهاي شيرين غير الكلي مانند نوشابهها خودداري كنيد.
راهكارهاي مربوط به شيوه زندگي
o با كنترل برخي عوامل محيطي، ميزان استرس روزانه را كاهش دهيد.
o براي استراحت و خواب، زمان كافي اختصاص دهيد.
o با انجام فعاليتهايي مانند يوگا، مديتيشن و استفاده از تكنيكهاي تنفسي به آرامش خود كمك كنيد.
o فعاليتهاي ورزشي به حفظ جريان خون كافي در پوست كمك ميكنند، يك برنامه ورزشي منظم براي خود تنظيم كنيد.
o ماساژ سر به سرعت بخشيدن گردش خون در آن كمك ميكند و براي سلامت مو مفيد است.
o از كرمها و شامپوهاي مناسب براي پوست و موي خود استفاده كنيد.
مواد غذايي مفيد براي پوست، مو و ناخن
برنامه غذايي كه به اندازه كافي ويتامينهاي ث، آ و گروه ب و نيز مواد معدني كلسيم، آهن، مس، سلنيم، روي و يد داشته باشد ميتواند در سلامت پوست ،مو و ناخن موثر باشد. منابع غذايي خوب ويتامينها و مواد معدني بالا به شرح زير است:
o مواد غذايي حاوي ويتامين آ و بتا كاروتن: جگر، پنير، تخم مرغ، هويج و سبزيهاي برگ سبز تيره
o مواد غذايي حاوي ويتامينهاي گروه ب: تخم مرغ، مرغ، تخم كدو، جوانه گندم، سبزيها
o مواد غذايي حاوي ويتامين اي: سبزيهاي برگ سبز تيره، جوانه گندم، ماهي، تخم مرغ، مغزها و دانهها
o مواد غذايي حاوي كلسيم: فرآوردههاي لبني، مغزها، دانهها و سبزيهاي برگ سبز تيره
o مواد غذايي حاوي سلنيم: مرغ، ماهيچه، غلات سبوسدار، لبنيات، ميوهها، پياز، سير، دانهها و مغزها
o مواد غذايي حاوي روي: جگر، تخم مرغ، قارچ، تخم كدو
o مواد غذايي حاوي آهن و مس: جگر، انواع گوشتها، خشكبار و حبوبات
o مواد غذايي حاوي آنتياكسيدانها: سبزيها و ميوههاي زرد، قرمز و نارنجي رنگ مانند انگور قرمز و انواع توت؛ سويا و فرآوردههاي آن
o مواد غذايي حاوي اسيدهاي آمينه سولفوردار: حبوبات، تخم مرغ، سير، عدس، پياز و ماست
o مواد غذايي حاوي اسيدهاي چرب ضروري: مغزها و دانهها، انواع ماهی